De feestdagen, een periode van samenzijn, genieten, terugblikken en goede voornemens.
Vaak gaat deze periode gepaard met een ongezondere leefstijl. Onderzoek vanuit de VS (1) laat zien dat de winterperiode, dat van midden november tot midden januari loopt, bijdraagt aan de helft van de jaarlijkse toename van het lichaamsgewicht.
Met name de feestdagen gaan vaak gepaard met stress als gevolg van toename van alcoholgebruik, veranderingen in slaap- en activiteitenpatronen, financiële en sociale stress. (1) Deze factoren kunnen een negatief effect hebben op de belastbaarheid van het lichaam.
In principe is er niets mis met het vieren van het einde van het jaar, en het kan ook juist een positieve uitwerking hebben op de gemoedstoestand en sociale ontwikkeling. Een korte periode toegeven aan een ongezondere levensstijl is lang niet schadelijk voor de gezondheid, en hoeft niet direct het risico op blessures te verhogen.
Wat het risico op blessures wél verhoogd, is het gevolg: compensatie door schuldgevoel.
Een groot onderdeel hiervan is sporten. Tussen kerst en oud en nieuw zie je de parken volstromen met hardlopers, en veel mensen nemen zich voor om meer te gaan sporten in het nieuwe jaar. In principe is ook dit geen probleem, juist het weer in beweging komen is alleen maar gezond, maar toch zit hier een addertje onder het gras.
Het verhogen van de belasting op het lichaam door ineens meer te gaan sporten, terwijl de belastbaarheid juíst lager is door de feestdagen, verhoogd het risico op blessures. Dit leidt namelijk tot overbelasting. En overbelasting is het addertje onder het gras.
Het rapport ‘’sportblessures in Nederland’’ van veiligheidNL uit 2017 geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over sportblessures (2).
Hieruit komt naar voren dat overbelasting een flinke vinger in de pap heeft in het land der blessures. Ruim vier op de tien (43%) blessures ontstonden door overbelasting. Onder de hardlopers liep ruim de helft (54%) tegen een blessure aan door overbelasting. Binnen de fitness wereld was dit zelfs een grote meerderheid (74%). (2)
Wat als een goed voornemen begint, kan eindigen in een blessure, demotivatie, en uiteindelijk een nog lagere belastbaarheid dan voor de feestdagen. Daarnaast is het volhouden van voornemens op basis van schuld onwijs lastig. Klinisch psyholoog Joseph J. Luciani schrijft dat 80 procent van de voornemens de 2e week van februari niet halen. (3) Dit omdat schuldgevoel geen lange termijn motivator is. Ben je benieuwd hoe motivatie precies werkt, check dan de podcast met Chi L. Chiu over gedrag en motivatie.
Wat dan wel?
Joseph J. Luciani (3) en Neuroreset – Fysiotherapie Praktijk Pepijn Mensink geven een paar tips:
- Durf kritisch naar jezelf te kijken. Schuldgevoel is iets wat wij allemaal kennen, maar het hoeft geen waarheid te zijn. Door dit soort gevoelens toe te laten en te omarmen, neemt de wil om te overcompenseren af.
- Denk klein. Kleine stappen, met focus op succeservaringen. Hierdoor neemt zelfvertrouwen al snel de plek in van het schuldgevoel. Ook bouw je hiermee geleidelijk aan de belastbaarheid van het lichaam zonder te overbelasten.
- Kweek optimisme. Actief kiezen voor focus op de positieve dingen in het leven kan enorm bijdragen aan een fijn begin van het nieuwe jaar.
Referenties
- Bhutani S (2020), Wells N, Finlayson G, Schoeller D,A. Change in eating pattern as a contributor to energy intake and weight gain during the winter holiday period in obese adults. Int J Obes (Londen). 2020 Jul;44(7):1586-1595
- Stam C, Valkenberg H. Rapport Sportblessures in Nederland, cijfers 2018. VeiligheidNL. 2019, sept.
- Luciani J J (2015). Why 80 percent of new year’s resolutions fail. Health U.S. News. 2015, dec.